De Bijbel over huisgodsdienst
Gods verbond voor ons en onze kinderen
Genesis 15:18 Op die dag sloot de Heere een verbond met Abram en Hij zei: Ik geef dit land aan uw nageslacht van de rivier van Egypte tot de grote rivier, de rivier de Eufraat.
God sluit een verbond met Abraham (hier nog Abram). Er worden dieren door midden gesneden en er vormt zich een pad met bloed waar de Heere doorheen gaat. Normaal gingen beide verbondspartners door het pad, maar hier gaat alleen God er doorheen. Hij wil ermee zeggen dat Hij staat voor Zijn Woord en belofte. De vervulling van de belofte hangt niet af van Abrahams trouw, want die komt tekort, zoals we onder andere zien bij het bedriegen van de koning van Egypte. God belooft hem het land Kanaän als bezit voor zijn kinderen. Abraham zal zijn zoon Izak alles verteld hebben wat hij in zijn leven heeft meegemaakt. Godsdienstige opvoeding betekent in het Oude Testament onder andere het vertellen van Gods daden. Abraham komt uit Ur, een plaats ver van Kanaän. Abraham mag zijn zoon goed nieuws brengen: hij zal bezitter zijn van een prachtig land en daar gaat God voor zorgen. God zegt ook dat het niet allemaal vanzelf gaat en dat zijn familie als slaaf in het buitenland zal werken.
Exodus 2:10a En toen het jongetje groot was geworden, bracht zij hem bij de dochter van de farao en hij werd haar tot zoon.
Jochebed geeft haar zoontje Mozes aan de dochter van farao. De dochter van farao adopteert Mozes en alleen zo kan Mozes in leven blijven. De farao zou hem anders immers gedood hebben. Jochebed heeft een aantal jaar de tijd om Mozes te vertellen over de God van Israël en het verbond dat Hij met Abram en zijn nageslacht gesloten heeft. Zo wordt de basis van zijn geestelijk leven gelegd. Hij zal het nodig krijgen, want verder groeit hij op in een afgodische omgeving. De farao werd gezien als een middelaar tussen de goden en de mensen. Mozes heeft in zijn eerste levensjaren geleerd wie de echte God en Schepper is en hoe wij Hem kunnen leren kennen. Jochebed moet haar zoon letterlijk en figuurlijk uit handen geven. Uiteindelijk moet ze erop vertrouwen dat hij in Gods goede handen is.
Handelingen 16:33b en hij (de gevangenisbewaker) werd onmiddellijk gedoopt en al de zijnen.
Paulus en Silas zijn door een aardbeving bevrijd uit de gevangenis. De cipier wil zichzelf van het leven beroven, omdat hij denkt dat ze hem verantwoordelijk zullen houden voor het ontsnappen van de gevangenen. Paulus kan hem hiervan weerhouden en vertelt hem het evangelie. De man wil er meer over horen en haalt zijn hele gezin erbij. Daarna neemt hij Paulus en Silas mee naar zijn huis. Er vindt een soort kerkdienst plaats in zijn huis. Iedereen in huis krijgt uitleg over het evangelie en wordt gedoopt.
Een teken als bevestiging
Genesis 17:11 U moet het vlees van uw voorhuid laten besnijden en het is een teken van het verbond tussen Mij en u.
Op een fysieke manier wordt Gods verbond met Abraham bevestigd. Het moet Abraham helpen zich meer verbonden te weten met God en Zijn beloften. Het verbond wordt ook met Abrahams familie en allen die bij hem zijn gesloten. Gods Woord is niet alleen bestemd voor Abraham, maar ook voor zijn zoon en knechten. God zegt uitdrukkelijk erbij dat ook degenen die door Abraham als slaaf gekocht zijn besneden moeten worden.
Onderwijs over Gods daden
Genesis 48: 1 Hierna gebeurde het dat iemand tegen Jozef zei: Zie, uw vader is ziek! Toen nam Jozef zijn twee zonen, Manasse en Efraïm met zich mee.
Jozef gaat naar zijn oude en zieke vader Jakob om zijn zonen te laten zegenen. We lezen vaker dat een vader zijn kinderen zegent. Wat houdt het zegenen van kinderen in? Het is een gebed om voorspoed, waarbij symbolisch de handen van de vader op het hoofd van het kind worden gelegd. Het is tegelijk meer dan een gebed, want er is een belofte bij. Jakob weet op een heel bijzondere manier hoe het leven van zijn kleinzoons verder zal gaan. Het geven van de zegen gaat hier samen met het geven van onderwijs. Het is geen theoretisch onderwijs, maar een indrukwekkende voorzegging van de toekomst. De oudste zoon hoort het meeste aanzien te krijgen, maar dat zal niet gebeuren. Manasse, de oudste, zal later als stam wel veel meer grondbezit in Kanaän hebben dan de stam Efraïm, maar hij zal kleiner in aanzien zijn. Het is een pijnlijke les voor Jozef, want de dingen gaan niet zoals hij denkt en wil. Hoewel hij deze les al eerder heeft moeten leren, blijft herhaling nodig.
Onderwijs in Gods wil
Deuteronomium 6: 7. U moet ze (Gods geboden) uw kinderen inprenten en erover spreken, wanneer u in uw huis zit en als u onderweg bent, als u ligt en als u opstaat.
Mozes waarschuwt het volk dat de kans reëel is dat het God gaat vergeten als het in het land Kanaän komt. De Israëlieten komen daar in een gespreid bedje terecht, want ze nemen alles van de inwoners van Kanaän over: huizen, uitgehakte putten, wijngaarden en olijfgaarden. Een tijd van rust en welvaart kan de oorzaak zijn van het verlaten van God en zijn verbond. De ouders moeten daarom hun kinderen zorgvuldig en uitdrukkelijk vertellen Wie God is en hoe Hij gediend wil worden. Het moet in hun geheugen staan gegrift en in hun hart worden bewaard. Verder moeten de ouders op allerlei momenten onderwijs geven, thuis en buitenshuis. Dat kan als er een speciale aanleiding toe is, maar ook structurele momenten zijn nodig.
God dienen als gezin
Jozua 24:15b Maar wat mij en mijn huis betreft: wij zullen de Heere dienen.
Jozua heeft leiding gegeven aan het volk toen het land Kanaän moest worden ingenomen. Aan het eind gekomen van zijn leven wil hij zwart op wit hebben of het volk God blijft dienen als hij er niet meer is. Het volk is wel enthousiast en belooft direct trouw te blijven, maar Jozua weet dat deze belofte niet veel waard is. Het is makkelijk om in een beschermde omgeving iets te beloven, maar in de praktijk zal blijken wat deze woorden waard zijn. Jozua kent de mensen inmiddels goed en heeft zijn twijfels. Hij zegt dat hij en zijn huis in elk geval wel God zullen dienen. Ook al zullen anderen kiezen voor de afgoden, zijn familie zal God trouw blijven.
1 Samuël 2:29b Waarom eert u uw zonen meer dan Mij door u vet te mesten met het beste van alle graanoffers van Israël?
We lezen over de priester Eli tegenstrijdige dingen wat de omgang met zijn zonen betreft. Aan de ene kant bestraft hij zijn zonen wanneer zij zich ernstig misdragen als priesters door ontucht te plegen bij de ingang van de tabernakel (1 Samuël 2:23-25). Tegelijk lezen we dat hij zelf mee profiteert van de gulzigheid en diefstal van zijn zonen. Hij bestraft het ene kwaad en doet van harte mee met het andere. Het is een zwaar verwijt dat hij zijn zonen meer eert dan God, omdat zijn zonen bekend stonden als bijzonder goddeloos.
Het woord ‘eren’ is hetzelfde als ‘zwaar zijn’. Het betekent zoiets als ‘ergens gewicht aan geven’. Het opvallende is dat van Eli gezegd wordt dat hij sterft, doordat hij zwaarlijvig is. Hij valt van zijn stoel als hij hoort dat de ark als buit door de vijand is meegenomen. Hij heeft zichzelf volgegeten van de offers die voor God bestemd waren. Hij heeft zichzelf letterlijk en figuurlijk te veel gewicht toegekend en het is zijn dood geworden.